انسان در جست و جوی معنای اولین کتابی بودکه آقای دهقانی وقتی وارد کتابفروشی شدم بهم پیشنهاد داد که بخونم.
درمورد زندگی آدم‌ها توی اردوگاه‌های کار اجباری و کوره‌های آدم‌سوزیه اما خب برعکس اکثر آثار مستند مربوط به این برهه از تاریخ، چیز دلخراشی درش روایت نمیشه و بیشتر به تشریح شرایط روانی افراد درگیر با این پدیده میپردازه.
لازم به ذکره که ویکتور فرانکل در زمانی که به اردوگاه‌های کار اجباری فرستاده میشه یه روان‌پزشک بوده و با یه دید تخصصی به تمام اتفاقات اطرافش نگاه میکرده.
کتاب با روایت روزهای انتقال به اردوگاه شروع میشه و در این قسمت نویسنده به اندازه کافی از جزئیات تجربه‌ی زیسته خودش و مشاهداتش برای مخاطب تعریف میکنه تا اون رو به خوبی با شرایط سختی که افراد درش قرار داشتن آشنا کنه.
از دست دادن خونه و زندگی، از بین رفتن هویت و گذشتن از مرحله گزینش برای سوختن یا بردگی، شروع یک فرآیند فرسایشی برای ذهن اسیرانه.
بعد از این مرحله کتاب وارد فاز جدیدی میشه. محدودیت‌ها، کمبود‌ها، مشکلات، سخت‌گیری‌ها و عدم تامین نیازهای اولیه، همه و همه باعث میشن تا انسان‌های در بند، به چهره متفاوتی از خودشون برسن.
آدم‌هایی که خارج از حصارها به خوبی و شرافت شناخته میشدن، حالا برای یه نخ سیگار یا یه وعده غذای بیشتر، دست به هر کاری میزنن.
نویسنده بر اساس مشاهداتش افراد داخل اردوگاه رو که از کوره‌های آدم‌سوزی جون سالم به در بردن رو به دو گروه تقسیم میکنه: گروه اول افرادی بودن که در برابر شرایط سخت به مرور زمان تسلیم شدن و به انتظار مرگ نشستن(یا حالا خودکشی کردن). دسته دوم شامل افرادی میشه که به دنبال ایجاد دستاویز و امیدی برای ادامه دادن بودن و از هیچ تلاشی برای حفظ بقا دریغ نمیکردن.
تقویت کردن افکار مذهبی، فاکتور گرفتن از بسیاری از نیازهای انسانی و یا زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی، گوشه‌ای از تلاش‌های این دسته از افراد برای نجات یافتنه که توسط ویکتور فرانکل ثبت و ضبط شده.
قوی زنده میمونه و ضعیف میمیره. این جمله خلاصه‌ای از وضعیت اسیران اردوگاه‌های کار اجباریه. اما برای قوی بودن و یا قوی موندن انسان حاضره تا کجا پیش بره و اصلا دلیل و هدفش برای قوی موندن چیه؟
دیدن دوباره عزیزانش؟ تموم کردن یه کار ناتموم؟ تجربه دوباره لذت‌های ساده؟
مهم‌ترین بحث این کتاب اهمیت هدف و انگیزه در تمایل به بقا و ادامه دادن زندگیه و اینکه بشر برای رسیدن به خواسته‌های خودش تا چه حد میتونه تغییر کنه.
به نظرم این نکته خیلی مهمیه که بهش توجه کردید “قوی زنده میمونه و ضعیف میمیره” و … و هم نقطه شروع و هم حاصل نگاه فرانکل همینه اما این دیدگاه تازه ای نبود دیدگاه تازه فرانکل اینه که اراده معطوف به لذت و بالاتر از اون اراده معطوف به قدرت برای توضیح انسان کافی نیست در جهت اونها یه اراده معطوف به معنا هم هست همین هدف، آینده، خیال، برنامه، تحمل، تعبیر و … آثار زندگی انسانیه که اراده معطوف به معنا هم داره
دقیقا همینطوره در کنار اون الزامات زیستی و بقا و تلاش برای قدرتمندتر بودن چیزی که انسان رو متمایز میکنه در فرآیند بقا و ادامه دادن اینکه میتونه افکار و آمال و رفتارهای خودش جهت و هدف بده و تلاشش به نوعی معنادار باشه